روش سریع اجرای ساختمان تیلت آپ یا tilt up است. این روش به نام های متفاوت دیگر مانند تیلت اسلب و تیلت وال هم معروف است. تیلت آپ به عنوان روشی برای ساخت ساختمان کوتاه مرتبه تا ارتفاع ۴ یا ۵ ساختمان کاربرد دارد و دارای ویژگی های متفاوتی نسبت به روش های معلوم در ایران است. در عین سرعت اجرای ساختمان در این روش بسیار بالاست و جزو مزیت های منحصربه فرد آن محسوب می‌شود.
بتن ریزی و پی ریزی در ساختمان تیلت آپ
روش اجرای ساختمان تیلت آپ
اجرای سازه تیلت آپ ۲ مرحله اصلی دارد. پیچیدگی و حساسیت این روش در اجرای درست و به موقع هردوی این روش ها در کنار یکدیگر است.
- بتن ریزی افقی دیوار:
بتن ریزی افقی دیوار در محل پروژه انجام می‌شود. مزیت بزرگ آن حمل و نقل راحت و قدرت مانور برای دیزاین و رفع باگ های احتمالی است. این مرحله با عمل آوری بتن به پایان می‌رسد.
- نصب قطعات بتنی:
قطعات باید با استانداردهای مشخص در محل مشخص شده در پروژه قرار گیرند. برای این کار از جرثقیل کمک گرفته می‌شود.
نیاز امکانات سنگین برای حمل قطعات بتن مسلح
چه نوع سازه ای را به روش تیلت آپ می‌سازند؟
از روش tilt up معمولا برای ساخت سازه تجاری و اداری و حتی انبار و سوله هم استفاده می‌کنند. مهم‌ترین دلیل آن سرعت اجرای سازه و ساختمان است. از این جهت تنها برای سازه مسکونی است که محدودیت هایی برای این روش آن هم در ایران وجود دارد.
پیش تر گفته شد که با این روش میتوان نهایتا سازه ۴ یا ۵ طبقه ساخت، اما عمده تولیدات به این روش ۲ تا ۳ طبقه هستند و از این تعداد تجاوز نمی‌کنند. آمارهای جهانی نشان می‌دهد در سال ۲۰۱۹ بیش از ۶ هزار و ۸۰۰ سازه تیلت آپ در بیش از ۹۰ کشور جهان ساخته شده است. کشورهای پیش رو در استفاده از این روش معمولا در آمریکای شمالی و اقیانوسیه هستند با این وجود در سال‌های ۲۰۱۰ به بعد در مناطق جنوبی بریتانیا نیز از تیلت آپ برای سرعت در اجرای پروژه استفاده می‌شود.
Tilt Up در ساختمان های کوتاه مرتبه مورد استفاده قرار میگیرد
روش ساخت سازه تیلت آپ چگونه است؟
به طور کلی ۲ روش عمده برای اجرای سازه تیلت آپ را میتوان نام برد. اگرچه روش‌های بومی نیز در برخی از نقاط جهان دیده شده و مورد استفاده است، اما همه این روش‌ها را میتوان در ۲ روش خلاصه کرد. با این وجود روش سومی هم از تلفیق ۲ روش اصلی وجود دارد که ادامه به آن اشاره خواهیم کرد.
- سیستم جعبه ای Tilt Up
در این روش مسئله اصلی انتقال فشار از بالا به دیوار بتنی و از آنجا به شالوده بتن مسلح است. عموما سازه تیلت آپ که می‌شناسیم و دیده ایم به روش سیستم جبعه ای ساخته شده اند. بسیاری از ساختمان‌ها به روش تیلت آپ از سیستم جعبه‌ای استفاده می‌کنند. سیستم سازه جعبه ای از دیوارهای بتن مسلح و سقف با ساختار اصطلاحا دیافراگمی ساخته شده است. در این ساختار دیوار بتنی به شکل tilt up اجرا می‌شود. روش کار به این ترتیب است که بار جانبی سازه از طریق سقف به دیوار منتقل و این دیوارها نیز به شکل دیوار برشی بار را به سطح بتن مسلح انتقال می‌دهند.
- سیستم قاب صلب Tilt Up
سیستم قاب صلب Tilt Up ترکیبی از فریم خمشی صلب از جنس بتن مسلح است. این فریم یا قاب به صورت صلیبی (در دو جهت عمود) قرار می‌گیرند تا بتوانند بار جانبی را کنترل کنند. مهم‌ترین نکته در مورد سیستم قاب صلب فریم یا قاب است که مسئولیت اصلی باربری را به عهده دارد. در حقیقت دیوار در این سیستم سازه ای نقش جدا کننده یا نما را به عهده دارد و با اتصالات ساده مانند اتصالات خشک قابل اجراست.
یکی از مزیت های بزرگ سیستم قاب صلب نسبت به سیستم جعبه ای امکان ایجاد تغییرات در طرح اولیه با اضافه کردن یا اصطلاحا Add کردن بخش به آن است.
- سیستم ترکیبی
سیستم ترکیبی از تلفیق دو سیستم قاب صلب و جعبه ای به وچود آمده است. در این سازه راستای اصلی پلان از دیوار برشی و راستای عمود بر آن از قاب خمشی استفاده می‌شود.
Tilt Up از روش های سریع ساخت سازه در ایران است
مزایای سازه تیلت آپ در ایران چیست؟
سازه تیلت آپ مانند روش های دیگر ساخت و ساز از مزایای استاندارد و اثبات شده ای بهره می‌برد. ما برخی از معروف ترین موارد را در اینجا آورده ایم:
- طراحی مدولار
سازه مدولار پروسه ای است که در آن یک سازه خارج از محوطه و با استانداردهای تولید کارخانه ای ساخته و در به صورت پیش ساخته در محل پروژه مونتاژ می‌شود. تیلت آپ با طراحی مدولار سازگار است. مدولار بودن به شما اجازه می‌دهد در اولین قدم سرعت پروژه و سفارش دهی آن را افزایش دهید.
مخصوصا در زمانی که معماری پیچیده ای نداشته باشید و بتوانید از ساختارهای شبیه به هم برای قاب بندی و فریم بندی استفاده کنید. سازه مدولار در ایران مزیتی بالا برای بخش خدماتی و بین راهی است. الگوی مشابه ساخت مساجد و اقامتگاه ها سازه تیلت آپ را گزینه مناسب برای روش ساخت این ساختمان ها کرده است.
- طراحی بازشو و نما
امکان اجرای بازشو در سبک مدولار و سهولت در قاب بندی آن بالاست. همین خاصیت این سازه را برای ساختمان با کاربری خدماتی یا بین راهی بسیار مناسب کرده است. همچنین در این سیستم نما از جنس بتن است و امکان اجرای متفاوت را برای طراحان بازمی‌گذارد. هزینه های نما در ساختمان های ایرانی هر روز افزایش پیدا می کند و این موضوع می‌تواند یک مزیت بزرگ برای سازه تیلت آپ به حساب بیایید.
- هزینه ساخت پایین سازه با تولید داخل
یکی از بحث های جدی در سال‌های اخیر استفاده از محجصولات داخلی برای کم کردن از هزینه های ساخت سازه در ایران است. سازه تیلت آپ از تجهیزات و محصولات داخلی تولید می‌شود و تکنولوژی آن در اختیار تولیدکنندگان داخلی است. بنابراین جزو سازه های با هزینه ساخت پایین در ایران محسوب می‌شود.
- عدم نیاز به آموزش حرفه ای
در ساخت سازه Tilt Up از نیروی انسانی نیمه حرفه ای میتوان استفاده کرد. در حقیقت نیروی انسانی اجرایی در ساخت سازه تیلت آپ با آموزش کم می‌تواند این پروژه را به راحتی و با کیفیت بالا به انجام برساند.
- ابزار ساده اجرایی
ابزار مورد استفاده برای اجرای این نوع سیستم پیچیده نیستند و در مجموعه ای از تجهیزات سنگین انتقال و اتصال خلاصه می‌شوند. متریال و مواد مورد استفاده شده با مواد مورد استفاده در سازه های مسکونی بتن مسلح تفاوت چندانی ندارند و کاربرد آن ها ساده است. تنها نکته مهم در اجرا بتن که باید به آن توجه کرد همان مراحل ویبراسیون است که عمدتا نیروی که در بخش بتن مسلح فعالیت کرده باشد با آن آشنایی کافی و وافی دارند.
- عایق بندی
هوابندی و عایق بندی دیوارها در این سیستم در داخل و خارج به راحتی انجام می‌شود و معمولا نتایج بسیار خوبی دارد. همینطور برای عایق بندی در مقابل آب رعایت استانداردهای معمول برای اجرا کافی است. اگر از عایق معدنی یا از عایق پلیمر با نفوذ بخار آب استفاده شود، حتما باید احتیاط لازم برای جلوگیری از میعان در نظر گرفته شود.
- عدم نیاز داربست
داربست در ساخت و ساز در ایران هزینه های مشخصی را به خود اختصاص می‌دهد. یکی مزیت های تیلت آپ عدم نیاز به داربست برای اجرای نمای پروژه است. همانطور که گفته شد طراحی و اجرای روی نما می‌تواند در زمان بتن ریزی انجام شود و نیازی نیست روی پروژه و پس از نصب انجام گیرد.
ساختمان‌های ساخته شده به روش Tilt-Up
معایب ساخت تیلت آپ در ایران چیست؟
هیچ کدام از روش های اجرای سازه در ایران بدون ایراد نیست. پیش تر به برخی از معایت اجرای سازه تیلت آپ اشاره شد. در این جا به ترتیب به آن می‌پردازیم:
- عدم امکان بلند مرتبه سازی
تیلت آپ سرعت اجرای پروژه را بالا می‌برد، اما به همان اندازه از طراحان را وادار به کوتاه مرتبه سازی می‌کند. موارد بسیار نادری دیده شده از این روش برای اجرای ۵ طبقه استفاده شود. البته امکان اجرای طبقات بیشتر با این روش وجود دارد، اما مسائل پیچیده پایداری و انتقال بار ساختمان که پیش تر در مورد آن سخن گفتیم باعث عدم تمایل برای اجرای آن است.
- آزادی عمل پایین طراح
وقتی سخن از دیوار پیش ساخته به میان می‌آید در کنار آن اجبار برای طراحی سخت و منظم پیش کشیده می‌شود. در طراحی تیرستون بتنی یا فلزی این امکان وجود دارد که طراح و معمار آزادی عمل بالایی در اجرا داشته باشند، اما این امر در این نوع از پروژه ها بسیار سخت است.
- طراحی محدود نما
نما در تیلپ آپ به همان اندازه که هزینه ها را کاهش می‌دهد، محدودیت‌هایی نیز ایجاد می‌کند. نماهای دو بعدی و مسطح مخصوصا برای کنار جاده برای اجرای این نوع از سازه بسیار مطلوب است، اما وقتی نیاز به ایجاد بعد و عمق در نما پیش می‌آد، تیلت آپ گزینه مطلوبی نیست.
- سنگین بودن سازه
تیلت آپ سازه سنگینی است. وقتی اعداد این نوع سازه ها را با مثلا سیستم های LSF مقایسه می‌کنید به تفاوت فاحش میان آن‌ها پی می‌برید. بنابراین معمارانی که به دنبال سازه های سبک هستند هیچگاه انتخاب اول‌شان این نوع از سیستم های ساخت و ساز نیست.
لازم به توضیح است در اکثر موارد، افزایش مصرف مصالح اصلی به دلیل بارهای وارد شده در زمان جابجایی و نصب دیوار است. با توجه به سنگین بودن قطعات بتنی مورد استفاده، وجود جرثقیل و دیگر امکانات سنگین نصب الزامی است.
- اندازه های ثابت قطعات
امکان تغییر ابعاد قطعات، پس از تولید منتفی است. این پاسخی است که در صورت نیاز به تغییر ابعاد قطعات بتنی خواهید گرفت. در نتیجه، در صورت وجود اشتباه در ساخت قطعه (ابعاد، میل‌گردگذاری و …) لازم است قطعه مجدداً ساخته شود.
- عدم دسترسی به مدار تاسیسات
امکان دسترسی به مدارهای تاسیسات مکانیکی و الکتریکی در زمان بهره‌برداری وجود ندارد. در صورت بروز مشکل، در اکثر موارد لازم خواهد بود مدار جایگزینی به صورت روکار اجرا شود.
- نیاز به کارگاه وسیع
با توجه به مرحله اول قالب ریزی و همچنین توالی فعالیت‌ها، با کارگاه محدود و کوچک مشکلات زیاد خواهد بود. . این امر زمانی تشدید می‌شود که لازم است پانل ها یکی پس از دیگری ساخته شوند همچنین نحوه اتصال تیر به ستون نیز از دیگر معایب این روش می باشد.
سرعت اجرای پروژه
مدت زمان اجرای این روش به شدت به اندازه ساختمان، محل، شرایط آب‌و هوایی و موارد مشابه آن بستگی دارد. با این حال، در یک ساختمان با ابعاد متوسط با استفاده از این روش طی ۲ تا ۶ ماه میتوان بنا و سقف را احداث کرد.